ورق سیاه چیست؟

در دنیای فولاد، محصولات با دو روش نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شوند. اما تفاوت چیست؟ در نورد سرد، فولاد در دمای پایین به شکلی دقیق و تمیز شکل می‌گیرد. اما در نورد گرم، شمش فولادی در دمای باورنکردنی 930 درجه سانتیگراد حرارت می‌بیند، که به آن ظاهری تیره و مات می‌بخشد. همین ویژگی منحصربه‌فرد باعث می‌شود که این محصول به نام “ورق سیاه” یا “Hot Rolled Sheet” شناخته شود. این ورق که به نام “ورق آهن” نیز مشهور است، به دلیل استفاده از روش نورد گرم، در بازار به عنوان “ورق گرم” نیز شناخته شده است. انتخابی قدرتمند برای نیازهای صنعتی شما!

فرایند تولید ورق سیاه

مواد اولیه مورد استفاده در تولید ورق سیاه شامل شمش و گندله است. در فرآیند تولید، این مواد اولیه در کوره‌های قوس الکتریکی با دمای 1100 درجه سانتیگراد ذوب می‌شوند. در این مرحله، تغییرات در ترکیب آلیاژهای به‌کاررفته امکان تولید گریدهای مختلفی از ورق سیاه را فراهم می‌آورد.

سپس، مواد مذاب در قالب‌های مستطیلی شکل‌ داده شده و به تختال تبدیل می‌شوند. این تختال‌ها در مرحله بعد در کوره‌هایی با دمای 1200 درجه سانتیگراد قرار می‌گیرند تا نرم شده و قابلیت حالت‌پذیری و شکل‌پذیری آنها بهبود یابد.

پس از پیش‌گرم شدن تختال، فرآیند نورد گرم آغاز می‌شود. در این مرحله، به دلیل تشکیل پوسته‌ای از اکسید بر روی سطح تختال، این پوسته‌ها قبل از نوردکاری با روش‌های مناسب حذف می‌شوند. سپس در مرحله نورد خشن یا نورد تخت، تختال از میان غلتک‌ها عبور داده می‌شود. این فرآیند منجر به تولید ورق‌هایی با ضخامت و ابعاد مشخص می‌شود که در نهایت به صورت کلاف یا شیت در دسترس قرار می‌گیرند.

در مرحله نورد نهایی، ورق مجدداً حرارت داده می‌شود و با استفاده از غلتک‌های هیدرولیک فرآیند نورد تکمیل می‌گردد. این عملیات منجر به تولید محصولی یکنواخت با سطحی صاف می‌شود که ضخامت آن بین 1.8 تا 3 میلی‌متر است. در مرحله خنک‌کاری، دمای ورق به 580 درجه سانتیگراد کاهش داده می‌شود تا برای فرآیند رولینگ و کلاف‌پیچی آماده شود و در نهایت برای عرضه به بازار آماده گردد.

شایان ذکر است که ورق سیاه علاوه بر تولید در ابعاد استاندارد، می‌تواند بر اساس سفارش مشتری به صورت شیت نیز تولید شود. ابعاد متداول و فابریک ورق سیاه شامل: 1000×2000 میلی‌متر، 1250×2500 میلی‌متر، 1000×6000 میلی‌متر، 1500×6000 میلی‌متر، 2000×6000 میلی‌متر و 2000×12000 میلی‌متر است. این ورق‌ها معمولاً دارای ضخامتی بیش از 15 میلی‌متر هستند.

انواع ورق سیاه

همان‌طور که در مطالب پیشین ذکر شد، با تغییر ترکیبات آلیاژی در یکی از مراحل تولید ورق سیاه، انواع مختلفی از ورق آهن تولید می‌شود که از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به گریدهای ST37، ST52 و ST44 اشاره کرد.

این گریدهای متداول در ورق سیاه با حروف “ST” شناخته می‌شوند که نمایانگر استحکام مکانیکی ورق است. عددی که پس از “ST” می‌آید، بیانگر میزان تنش تسلیم و سختی ماده است. در ادامه، ویژگی‌های هر یک از این گریدها به‌تفصیل بررسی می‌شود.

ورق ST37

این نوع ورق که به عنوان ورق سیاه معمولی نیز شناخته می‌شود، به دلیل محتوای کم کربن در ترکیب شیمیایی خود، از سختی کمتری برخوردار است. این ویژگی، آن را برای کاربردهای سبک‌تر مانند ساختمان‌سازی و ساخت سوله‌ها ایده‌آل می‌سازد.

در واقع، هرچه عدد گرید ورق پایین‌تر باشد، ورق نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر خواهد بود، و هرچه این عدد بالاتر باشد، سختی ورق افزایش می‌یابد. این ورق به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، استحکام مطلوب و قابلیت جوش‌پذیری مناسب، معمولاً در ضخامت‌های 2 تا 15 میلی‌متر تولید می‌شود و کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد.

ورق ST52

ورق سیاه با استاندارد ST52، که به عنوان ورق صنعتی نیز شناخته می‌شود، به دلیل محتوای بالای کربن، از استحکام و مقاومت بالاتری برخوردار است. این ویژگی‌ها آن را برای استفاده در صنایع سنگین مانند سدسازی و پتروشیمی مناسب می‌سازد.

محتوای بالای کربن در این ورق، منجر به کاهش انعطاف‌پذیری آن می‌شود، که به معنای شکل‌پذیری کمتر آن است. علاوه بر این، ورق ST52 دارای ویژگی‌های بارز دیگری نظیر تحمل وزن بالا و مقاومت قابل توجه در برابر پیچش و خمش است که آن را برای کاربردهای صنعتی سنگین ایده‌آل می‌سازد.

ورق ST44

این ورق، که یکی از گریدهای ورق گرم است، به دلیل محتوای پایین کربن، از ویژگی‌هایی همچون جوش‌پذیری بالا، فرم‌پذیری مناسب و مقاومت در برابر سایش برخوردار است. این نوع ورق‌ها معمولاً در ضخامت‌های 2 تا 15 میلی‌متر و عرض‌های 1000 تا 1500 میلی‌متر تولید می‌شوند. ویژگی‌های خاص این ورق آن را برای کاربردهایی نظیر ساختمان‌سازی، ساخت ریل، تولید قطعات هواپیما و سایر صنایع مرتبط، مناسب می‌سازد.

ویژگی و کاربرد ورق سیاه

فرآیند تولید ورق سیاه موجب افزایش دوام و استحکام بالای ورق گرم می‌شود که این ویژگی، آن را برای استفاده در ساخت محصولات فولادی دیگر مناسب می‌سازد. تولید ورق سیاه با هزینه کمتر نسبت به سایر ورق‌ها و با قیمت پایین‌تر انجام می‌شود، در حالی که همچنان کیفیت بالایی دارد.

ویژگی‌های بارز ورق سیاه شامل انعطاف‌پذیری بالا، قابلیت ماشین‌کاری، استحکام و کشش عالی است. ورق گرم، با توجه به استانداردها و ویژگی‌های خاص خود، کاربردهای متنوعی دارد. به عنوان یک محصول پایه‌ای و کاربردی، ورق سیاه در تولید انواع پروفیل‌ها نظیر ناودانی، ورق روغنی، نبشی، سپری، پروفیل Z، چهارچوب و غیره استفاده می‌شود.

علاوه بر این، ورق سیاه در صنایع مختلفی از جمله کشتی‌سازی و صنایع دریایی، خودروسازی، ساخت تجهیزات کشاورزی، تانکرسازی، تولید ادوات جنگی، مخازن تحت فشار، تجهیزات ترافیکی و کنارجاده‌ای، و صنعت هوافضا مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

فرق ورق آهن فابریک با ورق برشی

ورق آهن در فرآیند تولید به اشکال مختلفی ارائه می‌شود، که بر اساس استاندارد تولید، ابعاد و ضخامت آن به صورت رول یا فابریک عرضه می‌گردد. قیمت ورق آهن با اشکال و ابعاد مختلف معمولاً متغیر است.

اصطلاحات رایج هنگام خرید ورق آهن شامل ورق سیاه برش خورده، پابرش و فابریک است.

ورق کلاف یا رولی، نوعی ورق آهنی است که در عرض‌های 1000، 1250، 1500 و 2000 میلی‌متر و ضخامت‌های 1.5 تا 15 میلی‌متر تولید می‌شود و طول آن به صورت نامحدود است. این ورق‌ها پس از عرضه به بازار، به درخواست مشتری در ابعاد مختلف برش داده شده و به نام ورق پابرش شناخته می‌شوند.

ورق برش خورده، مشابه ورق پابرش است، که در آن ورق‌های کویل به ابعاد مشخصی برش داده می‌شود. کیفیت ورق برش خورده معمولاً کمتر از ورق فابریک است. ورق آهن فابریک در همان کارخانه به صورت پلیت و با ابعاد سفارشی تولید می‌شود.

در مجموع، ورق آهن فابریک نسبت به ورق آهن برش خورده از کیفیت بالاتری برخوردار است، و به تبع آن، قیمت ورق فابریک نیز در مقایسه با ورق پابرش بالاتر است. ورق فابریک دقت ابعادی بالاتری نسبت به ورق برش خورده دارد.

قیمت روز ورق آهن برش خورده معمولاً با احتساب هزینه برش تعیین می‌شود، در حالی که قیمت ورق آهن فابریک به دلیل کیفیت و دقت ابعادی بالاتر، بالاتر است.

کاهش قیمت ورق سیاه با خرید هوشمندانه

ورق سیاه به عنوان یکی از محصولات پایه‌ای و اساسی در تولید انواع پروفیل‌ها، در صنعت آهن و فولاد اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین، پیش از خرید این محصول، بررسی قیمت و مقایسه برندهای مختلف می‌تواند به خرید مقرون‌به‌صرفه کمک کند.

قیمت ورق سیاه تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. لذا، ارزیابی برخی پارامترها برای تسهیل فرآیند خرید ضروری است. این عوامل شامل گرید ورق سیاه، فاصله کارخانه تا محل پروژه، برند محصول، ابعاد و ضخامت ورق، و روش تولید آن هستند.

اگرچه قیمت ورق سیاه نسبت به سایر ورق‌ها معمولاً پایین‌تر است، خرید اقتصادی این محصول و سایر مقاطع فولادی همچنان برای فعالان این حوزه اهمیت دارد. برای کاهش هزینه‌ها و انجام خرید هوشمندانه، توصیه می‌شود به نکات زیر توجه کنید:

• خرید از مراکز معتبر: خرید از تأمین‌کنندگان معتبر معمولاً به معنی دریافت محصول با کیفیت بالا و قیمت مناسب است. برخی فروشندگان ممکن است ورق سیاه را با قیمت پایین ارائه دهند، اما کیفیت محصول ممکن است پایین باشد. در مقابل، تأمین‌کنندگان معتبر ممکن است قیمت بالاتری داشته باشند، اما کیفیت برتر آنها به سود بلندمدت خریدار خواهد بود.
• مقایسه قیمت‌ها: با بررسی قیمت ورق سیاه از طریق وبسایت‌ها یا تماس تلفنی با تأمین‌کنندگان، می‌توانید محصول مناسب با کیفیت و قیمت مناسب را انتخاب کنید.
• خرید در زمان تخفیف ویژه: برخی تأمین‌کنندگان در بازه‌های زمانی مشخص تخفیف‌هایی برای محصولات خود ارائه می‌دهند که می‌تواند به کاهش قیمت ورق سیاه کمک کند.
• خرید تناژ بالا: بسیاری از شرکت‌های تأمین‌کننده توصیه می‌کنند که خرید با تناژ بالا انجام شود، زیرا خرید در مقادیر پایین معمولاً منجر به افزایش قیمت ورق سیاه می‌شود.
• خرید از برند معتبر: در برخی موارد، خرید ورق سیاه از برندهای معتبر که قیمت بالاتری دارند، می‌تواند به‌صرفه‌تر از خرید ورق بی‌کیفیت و ارزان باشد. در درازمدت، هزینه‌های نگهداری و تعمیر ناشی از کیفیت پایین ممکن است باعث افزایش هزینه‌ها و ضرر شود.

عوامل مؤثر بر قیمت ورق سیاه

تعیین قیمت ورق سیاه تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد، از جمله برند و کارخانه تولیدکننده. گریدهای مختلف ورق سیاه به دلیل تفاوت در ترکیبات آلیاژی، کیفیت‌های متفاوتی دارند که این تفاوت‌ها بر قیمت نهایی تأثیرگذار است.

ابعاد، ضخامت و وزن ورق نیز از عوامل کلیدی مؤثر بر قیمت هستند. علاوه بر این، عوامل دیگری که بر قیمت ورق سیاه و سایر محصولات فولادی تأثیر می‌گذارند شامل هزینه حمل و نقل، میزان صادرات و واردات، عرضه و تقاضا، قیمت‌های جهانی، نیاز صنایع وابسته، نرخ تورم، قیمت دلار، سیاست‌های دولتی و بورس کالا هستند.

مهم‌ترین پارامترهای تأثیرگذار بر قیمت ورق سیاه به شرح زیر است:

1. قیمت مواد اولیه: قیمت ورق سیاه به شدت تحت تأثیر قیمت مواد اولیه مانند فولاد، آهن و نیکل قرار دارد. افزایش قیمت این مواد اولیه منجر به افزایش قیمت ورق سیاه خواهد شد.
2. نرخ ارز: به دلیل نیاز به واردات مواد اولیه و تجهیزات تولید، نرخ ارز تأثیر مستقیم بر قیمت ورق سیاه دارد. تغییرات نرخ تبدیل ارز می‌تواند بر هزینه‌های تولید و در نتیجه قیمت نهایی تأثیر بگذارد.
3. روش تولید: روش‌های مختلف تولید ورق سیاه، مانند روش ذوب فولاد یا نورد گرم، می‌تواند بر قیمت تأثیرگذار باشد. روش‌های پیچیده‌تر یا پرهزینه‌تر تولید ممکن است منجر به افزایش قیمت ورق شوند.
4. ضخامت و ابعاد ورق: با افزایش ضخامت و ابعاد ورق، هزینه تولید نیز افزایش می‌یابد. تولید ورق‌های بزرگ‌تر و ضخیم‌تر نیاز به مواد بیشتری دارد که بر قیمت نهایی تأثیر می‌گذارد.
5. تقاضای بازار: افزایش تقاضا برای ورق سیاه معمولاً منجر به افزایش قیمت آن می‌شود. تغییرات در نیاز بازار و تقاضا می‌تواند بر قیمت‌ها تأثیر مستقیم داشته باشد.
6. شرایط بازار: عوامل مانند رقابت با سایر تأمین‌کنندگان، تغییرات در قوانین و مقررات، محدودیت‌های صادرات و واردات و سایر شرایط بازار نیز می‌توانند بر قیمت ورق سیاه تأثیر بگذارند.

قیمت ورق سیاه معمولاً توسط تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان فلزات تعیین می‌شود و ممکن است با توجه به شرایط بازار و تحولات اقتصادی تغییر کند.