به گزارش فرا آهن، توافقی شدن ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد یکی از مهم‌ترین تحولات اخیر در اقتصاد ایران محسوب می‌شود. این تصمیم، که با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی و بهبود فضای کسب‌وکار اتخاذ شده است، تأثیرات قابل توجهی بر صنایع مختلف، به ویژه صنعت فولاد و بازار سرمایه، خواهد داشت.
تصمیم به توافقی شدن ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد، موج جدیدی از امیدواری را در بازار سرمایه ایجاد کرده است. کارشناسان بر این باورند که این اقدام می‌تواند منجر به افزایش سودآوری شرکت‌های فولادی شده و در نتیجه، به رشد شاخص بورس بیانجامد. همچنین، با حذف رانت ارزهای نیمایی، شفافیت و رقابت‌پذیری در بازار افزایش خواهد یافت.
گامی در جهت شفاف‌سازی بازار ارز
توافق‌نامه ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد، اقدامی در جهت شفاف‌سازی بازار ارز و کاهش رانت‌خواری محسوب می‌شود. این تصمیم، از طریق ایجاد تغییرات بنیادین در نحوه تخصیص ارز، تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد کشور، به ویژه بر صنعت فولاد خواهد گذاشت. پیش از این، برخی واردکنندگان با استفاده از ارز نیمایی که نرخ پایین‌تری داشت، کالاهای خود را وارد کرده و سپس با قیمت بسیار بالاتر به فروش می‌رساندند. این امر به ایجاد رانت‌های هنگفت برای این افراد منجر شده بود. با تبدیل ارز به صورت توافقی، این رانت از بین خواهد رفت و تمامی فعالان اقتصادی به یک نرخ واحد دسترسی خواهند داشت. حذف ارز نیمایی، به افزایش رقابت در بازار منجر می‌شود و تولیدکنندگان داخلی برای حفظ سهم بازار، ناگزیر به بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌های تولید خود خواهند بود. شفافیت در بازار ارز، فساد و رانت‌خواری را کاهش داده و به بهبود فضای کسب‌وکار کمک می‌کند.
با تبدیل ارز به صورت توافقی، تولیدکنندگان فولاد به ارز با نرخ واقعی دسترسی پیدا می‌کنند که این امر انگیزه آن‌ها را برای افزایش صادرات تقویت می‌کند. دسترسی به ارز با نرخ واقعی، هزینه‌های تولید را کاهش داده و توان رقابت‌پذیری تولیدکنندگان داخلی در بازارهای جهانی را افزایش می‌دهد. افزایش صادرات فولاد، به بهبود تراز تجاری کشور و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی منجر می‌شود. با افزایش صادرات و بهبود تراز تجاری، نیاز دولت به تأمین ارز از طریق منابع خارجی کاهش می‌یابد. کاهش فشار بر بودجه دولت و کاهش تقاضا برای ارز، به کنترل تورم کمک خواهد کرد.
آثار مثبت توافقی شدن ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد بر بورس
جواد نصر اصفهانی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه، در خصوص آثار مثبت توافقی شدن ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد بر بورس، در گفت‌وگو با فرا آهن اظهار داشت: «یکی از اتفاقات نامطلوبی که در دولت سیزدهم رخ داد، افزایش فاصله میان دلار نیما و بازار آزاد بود که پیش از این در اواخر دولت دوازدهم به حداقلی‌ترین فاصله رسیده بود. این موضوع منجر به توزیع رانتی گسترده در اقتصاد کشور گردید.» وی افزود: «چند نرخی بودن دلار یکی از بزرگترین آسیب‌ها به اقتصاد کشور بوده و رانتی آشکار در حوزه واردات ایجاد کرده است. کالاهایی که با نرخ دلار نیما وارد می‌شدند با نرخ بالاتری به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسیدند که این موضوع واردکنندگان را منتفع می‌کرد.»
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: «یکی از موضوعاتی که آقایان طیب‌نیا و همتی از ابتدای دولت چهاردهم بر آن تأکید داشته‌اند، حذف چند نرخی بودن دلار و کاهش فاصله میان دلار آزاد و نیما بوده است. از آنجا که آقای همتی پیشتر تجربه تغییر نرخ دلار نیما در بانک مرکزی را داشته‌اند، این وعده را مطرح کرده و اکنون نیز در همان جهت حرکت می‌کنند. البته روش انجام این کار باید صحیح باشد زیرا معمولاً تراز تجاری کشور از این مساله آسیب می‌بیند. زمانی‌که برای واردات دلار ارزان در اختیار برخی افراد قرار می‌گیرد، واردات افزایش می‌یابد و در مقابل، صادرات سرکوب می‌شود و تولیدکنندگان انگیزه خود را از دست می‌دهند زیرا ناچارند دلار خود را با نرخ نیما عرضه کنند.»
نصر اصفهانی اضافه کرد: «از جنبه اقتصادی، توافقی شدن ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد، تحولی مثبت است. صنایع دلاری بورس که بخش بزرگی از این بازار را تشکیل می‌دهند، در این سال‌ها از رکود ایجاد شده بسیار آسیب دیده‌اند. اگر دولت چهاردهم قصد کمک به بازار سرمایه را دارد، لازم است همین رانت‌ها را از بین ببرد و نیازی به دخالت دستوری در بازار نیست.»
وی تأکید کرد: «بیشترین تأثیر این تصمیم بر سهم‌های دلاری بازار خواهد بود. فلزی‌ها، فولادی‌ها و زنجیره فولاد از این مساله منتفع خواهند شد. شرکت‌ها و سهم‌هایی که فروش صادراتی فولادی بیشتری دارند، بهره‌مند می‌شوند زیرا می‌توانند دلار خود را با نرخ بالاتری بفروشند. البته این موضوع به سرعت اتفاق نمی‌افتد و تاثیر آن را در آینده خواهیم دید زیرا در تابستان با بحران بزرگ قطعی برق، زنجیره فولاد آسیب دیده و گزارش‌های تابستانی بسیاری از این شرکت‌ها مطلوب نخواهد بود. باید دید واکنش بازار نسبت به این موضوع چگونه خواهد بود.»
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، اگر سریعتر این تصمیم اجرایی شود، می‌تواند گزارش‌های منفی شرکت‌های فولادی را خنثی کند. همچنین آثار مثبت این تصمیم علاوه بر اقتصاد کشور و بازار سرمایه، در جهت کاهش رانت موجود در اقتصاد و کمک به شفافیت اقتصادی کشور نیز مشهود خواهد بود.
نصر اصفهانی خاطرنشان کرد: «زمانی که صادرکننده بتواند صادرات خود را با قیمت دلار بالاتری انجام دهد، قیمت ارز در بازار آزاد کنترل می‌شود. زیرا با افزایش توان ارزآوری صادرکنندگان، تراز تجاری کمتر تحت تأثیر قرار گرفته و از منفی بودن آن کاسته می‌شود. در این صورت، کسری بودجه کاهش یافته و فشار کمتری به بازار ارز وارد می‌شود. با تسهیل صادرات، تراز تجاری بهبود یافته و بازار ارز کنترل می‌شود. هر چه فاصله بین دلار نیما و آزاد کمتر شود، به نفع مردم خواهد بود. مردم نیز نباید تحت تأثیر تبلیغات منفی عده‌ای که از فاصله دلار نیما و آزاد منتفع می‌شوند، قرار گیرند.»
