در حالی که بازار آهن و فولاد داخلی به شدت در رکود است و تقاضا در عمق کمی قرار دارد، شاهد عرضه بالای آهن‌آلات در بورس کالا و بازار هستیم. گزارش‌های نخستین روز مردادماه نشان‌دهنده رکود نسبتاً عمیق در این بازار است. به طوری که تقاضای ضعیف از سوی بخش‌های مختلف، به ویژه صنعت ساختمان و مسکن، و افزایش عرضه از طرف تولیدکنندگان، باعث شده است که بازار به عنوان بازاری بدون مشتری توصیف شود.
با این حال، این دوره به طور سنتی زمان خرید آهن‌آلات است و انتظار می‌رود میزان تقاضا افزایش یابد. کارشناسان عواملی را در بروز این رکود دخیل می‌دانند، از جمله:
- ضعف تقاضا: رکود در صنعت ساختمان و آشفتگی بازار مسکن، مهم‌ترین عامل کاهش تقاضا در بازار فولاد است.
- خروج سرمایه: تشدید نظارت‌ها و وضع جرائم مالیاتی سنگین، سرمایه‌ها را از بازار فولاد فراری داده است.
- رکود صادرات: رکود در بازارهای جهانی، به ویژه در چین که بزرگ‌ترین بازار فولاد دنیاست، باعث کاهش تقاضای صادراتی شده است.
- فشار عرضه: با وجود کاهش تقاضا، تولیدکنندگان به عرضه محصولات خود ادامه می‌دهند که این امر به افزایش فشار بر قیمت‌ها منجر شده است.
در حال حاضر، بورس کالا با استفاده از فرمول‌های تعیین قیمت آهن‌آلات، به نوعی نقش حمایتی از تولیدکنندگان ایفا می‌کند و از افت بیشتر قیمت‌ها جلوگیری می‌نماید.
وضعیت بازار آهن
بازار آهن و فولاد، از جمله قوطی، پروفیل و ورق، همچنان در رکود به سر می‌برد، اما نوسانات جزئی در برخی محصولات مشاهده شده است.
به عنوان مثال، قیمت میلگرد در اکثر کارخانه‌ها امروز نسبتا ثابت بود، اما برخی کارخانه‌ها افزایش قیمت بین ۵۰ تا ۲۰۰ تومان را اعلام کردند. به عنوان نمونه، قیمت میلگرد فایکو به ۲۷.۷۰۰ تومان رسید و میلگرد میانه به ۲۸.۱۰۰ تومان افزایش یافت.
اکثر کارخانه‌ها قیمت تیرآهن را ثابت نگه داشته‌اند، اما قیمت تیرآهن ذوب آهن اصفهان در برخی سایزها با افزایش ۱۰ تا ۹۰ هزار تومانی روبرو شد.
قیمت ورق سیاه (ST37 و ST52) در کارخانه‌های اکسین و گیلان ثابت ماند، اما قیمت ورق فولاد مبارکه و ورق کاویان در برخی ضخامت‌ها کاهش ۱۰۰ تا ۵۰۰ تومانی را تجربه کرد. همچنین، قیمت ورق گالوانیزه، ورق روغنی و رنگی در اکثر کارخانه‌ها با افزایش ۲۰۰ تومانی مواجه شد.
قیمت پروفیل مبلی، پروفیل گالوانیزه و پروفیل آلومینیوم در برخی کارخانه‌ها ثابت ماند، در حالی که برخی کارخانه‌ها کاهش قیمت بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ تومان را اعلام کردند. قیمت پروفیل با ضخامت ۲ میلی‌متر بسته به نوع ورق، بین ۳۹ تا ۴۰ هزار تومان است. قیمت انواع لوله (مانیسمان، داربستی، درزدار) و نیز قیمت نبشی و ناودانی در اکثر کارخانه‌ها ثابت باقی ماند.
بازار فولاد در چنگ رکود
بورس کالای ایران، مشابه وضعیت کلی بازار، در حال حاضر شاهد رکود عمیق در معاملات فولاد است. در آخرین عرضه، تنها ۵.۵ درصد از میلگردهای عرضه‌شده با قیمتی بالاتر از بازار به فروش رسید. میانگین قیمت میلگرد بورسی به ۲۶ هزار تومان رسید که نشان‌دهنده افزایش یک درصدی است.
در این عرضه، ۲۱۳ هزار تن میلگرد پرمصرف ساختمانی (سایز ۱۲ تا ۲۰) در بورس کالا موجود بود، اما با احتساب معاملات مچینگ، تنها ۱۱ هزار تن از این مقدار به فروش رفت. این حجم کم از معاملات، گواهی بر رکود عمیق در این بازار است.
دلایل رکود بورس کالا
اصلی‌ترین دلیل عدم استقبال خریداران از میلگرد در بورس کالا، بالاتر بودن قیمت این محصول نسبت به بازار آزاد است. قیمت‌گذاری دستوری در بورس کالا، بدون توجه به شرایط واقعی بازار، باعث انحراف تقاضا و رکود در معاملات شده است. علاوه بر این، رکود در صنعت ساختمان و کاهش تقاضای مصرفی نیز به تشدید این رکود کمک کرده است.
ضروری است که مسئولان بورس کالا با توجه به شرایط واقعی بازار و نیاز مصرف‌کنندگان، نسبت به بازنگری در قیمت پایه و شرایط عرضه میلگرد اقدام کنند. قیمت‌گذاری در بورس کالا باید به‌طور دقیق‌تری بازتاب‌دهنده واقعیت‌های بازار باشد و از تکیه صرف به فرمول‌های دستوری پرهیز شود.
با اعمال اصلاحات لازم، می‌توان تعادل را به بازار فولاد بازگرداند و از تشدید رکود و آسیب به فعالان این صنعت جلوگیری کرد. به عقیده برخی، ادامه روند فعلی و قیمت‌گذاری غیرواقعی در بورس کالا ممکن است منجر به خروج کامل میلگرد از سبد معاملات بورس کالا شود و سود تولیدکنندگان را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.
